Źródło: inTARnet.pl

   TARNOVIANA: „Liberator z Olszyn”    -   30/8/2010

Staraniem Starostwa Powiatowego w Tarnowie oraz Gminy Rzepiennik Strzyżewski ukazała się niezwykle wartościowa acz objętościowo niepozorna publikacja „Liberator z Olszyn”. Autorem jest dr. hab. Andrzej Olejko, profesor Uniwersytetu Rzeszowskiego, kierownik Zakładu Historii Wojskowości. Wyjaśnia w niej okoliczności zdarzeń z sierpnia 1944 r. dokumentując relacjami świadków, archiwalnymi zdjęciami tragiczny lot siedmioosobowej, polskiej załogi amerykańskiego Liberatora. Jednym słowem, odsłania tajemnicę ostatniego lotu polskiej załogi 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia, stacjonującej w południowych Włoszech.

Ogloszenie

Przez wiele lat obowiązywała teoria, że w Olszynach rozbił się tylko jeden z czterech silników Liberatora, który przeleciawszy 30 kilometrów runął na terenie wioski Banica - dziś Krzywa.
Dopiero 62 lata po zestrzeleniu stwierdzono, że to Olszyny a nie Banica stały się miejscem tragedii samolotu B – 24 Liberator EW 275 GR, pilotowanego przez kapitana Zygmunta Plutę i strąconego przez niemiecki nocny myśliwiec, podczas jego lotu powrotnego znad płonącej Warszawy w nocy z 16 na 17 sierpnia 1944 r.
Natomiast na Banicy rozbił się brytyjski Halifakx również z tej samej, 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia. Miał numer seryjny JP-295, na kadłubie litery kodowe GR-P. Pilotem maszyny był podporucznik Kazimierz Widacki, nawigatorem – kapitan Franciszek Omylak, bombardierem – podporucznik Konstanty Dunin-Horkawicz, radiooperatorem – sierżant Jan Ożga, mechanikiem – sierżant Wilhelm Balcarek, strzelcem pokładowym – podporucznik Tadeusz Mroczko, drugim strzelcem – sierżant Józef Skorczyk.

Istotnie, rozwikływanie tej zagadki było zaskakujące. Pomogły dociekania historyków, badaczy i lokalnych pasjonatów historii polskiego lotnictwa. W oparciu o ustalenia autora publikacji, wykaz poległych w Olszynach przedstawia się następująco: kpt. pilot.1 Zygmunt Pluta, por. nawigator. Tadeusz Jencka , sierż pilot. 2 Brunon Malejka, plut. strzelec Jan Florkowski, plut. bombardier Bernard Wichrowski , plut. mechanik pokładowy Jan Marecki, kapr. radiooperator Józef Dudziak. Najstarszy z nich, pilot Zygmunt Pluta miał 31 lat, najmłodszy - Józef Dudziak, odznaczony Krzyżem Walecznych, tylko lat 20. Wystartowali z bazy lotniczej w Campo Cassale koło Brindsi.
Autor - Andrzej Olejko - „Liberatora z Olszyn” zadedykował Aleksandrowi Gucwie. Za popularyzację historii polskiego lotnictwa.
Redakcja publikacji - Paweł Juśko, projekt okładki – Adam Jagusiak, akwarela na okładce autorstwa Jarosława Wróbla. Wydawcą jest Starostwo Powiatowe w Tarnowie. Tę publikację powinniśmy mieć w swojej bibliotece.

W Olszynach, tydzień temu, 17 sierpnia odbyły się uroczystości rocznicowe. Na pomniku ku czci poległych polskich lotników z Liberatora EW – 275 R pojawiła się nowa tablica. Z siedmioma nazwiskami, bez błędów w ich pisowni i bez nieścisłości w faktach.

Krystyna Drozd

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Wed, January 15, 2025 11:24:46
IP          : 3.14.247.170
Browser     : Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html