Źródło: inTARnet.pl

   2007. Rok Tertilowski    -   05/3/2007

Rada Miasta Tarnowa podczas ostatniej sesji podjęła uchwałę w sprawie ogłoszenia roku 2007 Rokiem Tadeusza Tertila. Jak już pisaliśmy, związane jest to z obchodzoną w tym roku setną rocznicą objęcia urzędu burmistrzowskiego przez człowieka, który uważany jest za najwybitniejszego samorządowca w historii naszego miasta. Wniosek w tej sprawie złożyło u władz miasta Polskie Towarzystowo Gimnastyczne "Sokół - Świat Pracy", które kontynuuje tradycje Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Założycielem i wieloletnim prezesem tego ostatniego był właśnie dr Tadeusz Tertil.

Ogloszenie

>

Do obchodów Roku Tertilowskiego włącza się również nasza redakcja. W najbliższych dniach na stronach portalu ogłosimy rozpoczęcie Konkursu Tertilowskiego, z cennymi nagrodami dla inTARnautów - uczestników tego historycznego quizu.
Tymczasem posłuchajcie, co planach przedsięwzięć upamiętniających postać wybitnego Tarnowianina mówi przewodniczący Rady Miejskiej Ryszard Żądło (nagranie z 21 lutego br.): (((mp3)))
Zachęcamy też do przeczytania ciekawego tekstu autorstwa Pawła Juśki (poniżej).

Burmistrz Tertil częścią chlubnej tradycji Tarnowa i „Sokoła”

„Acz wiekiem stosunkowo młody, dał się już poznać miastu jako człowiek czynny w pracy obywatelskiej; – jako prezes „Sokoła” odznaczał się umiłowaniem idei sokolej, – jako Polak nie krył się z przekonaniami swemi, ale owszem miłość ojczyzny jawnie na pierwszym stawiał miejscu, i jej tej matce uciśnionej, służby swoje poświęcał”. Takimi słowami Józef Pisz, znany drukarz i wydawca tygodnika „Pogoń”, na łamach swego pisma (z 20 stycznia 1907 r., nr 3) charakteryzował osobę i dokonania młodego, 43-letniego prezesa tarnowskiego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i radnego miejskiego dra Tadeusza Tertila, którego 14 stycznia 1907 r. Rada Miejska wybrała na następcę zasłużonego burmistrza Witolda Rogoyskiego. Przez następne 16 lat sprawowania urzędu burmistrza Tadeusz Tertil dał się poznać mieszkańcom Tarnowa jako kompetentny, uczciwy, pełen energii i skuteczności w działaniu włodarz miasta. Efektem jego zabiegów była finalizacja licznych inwestycji i przedsięwzięć, które „zeuropeizowały Tarnów”, takimi jak między innymi powstanie dworca kolejowego, elektrowni i wodociągów. Tarnowianie doceniali swego burmistrza i obdarzali go zaufaniem, czego dowodem był jego dwukrotny wybór na posła do galicyjskiego Sejmu Krajowego (1908 i 1913 r.) oraz do Rady Państwa w Wiedniu (1911 r.). Jednakże dr Tadeusz Tertil był również prawdziwym polskim patriotą. Dał dowód takiej postawy działając w Powiatowym Komitecie Narodowym, organizującym pomoc materialną dla walczących na froncie żołnierzy Legionów Polskich, czy wstawiając się za grupą legionistów uwięzionych na Pogwizdowie po bitwie pod Łowczówkiem. Do charakterystyki osoby Tadeusz Tertila należy dodać jeszcze przymiotniki: bohaterski i niezłomny. Bez wątpienia upoważnia do tego jego zachowanie w okresie I wojny światowej. Pomimo zagrożenia burmistrz nie opuścił miasta. Osobiście wstawiał się za mieszkańcami Tarnowa, którzy popadli w konflikt z władzami okupacyjnymi, narażając się na szykany z ich strony, podejmował działania mające na celu ograniczanie rekwizycji mienia ludności wiejskiej przeprowadzanych przez wojska rosyjskie, organizował pomoc dla nędzarzy, rodzin rezerwistów, emerytów, sierot i wdów. Z kolei w październiku 1918 r. Tadeusz Tertil znalazł się w składzie prezydium krakowskiej Polskiej Komisji Likwidacyjnej Wincentego Witosa, która przejęła władzę od austriackiego zaborcy. 30 października tarnowska Rada Miejska na wniosek burmistrza Tertila jednogłośnie uchwaliła, że: „Tarnów oddaje się poleceniom rządu warszawskiego i że organowi rządowemu utworzonemu przez Radę Regencyjną da posłuch”, tym samym dając preludium do odradzającej się niepodległości. Tadeusz Tertil sprawował funkcję burmistrza miasta do 25 października 1923 r. 31 marca 1925 r. w wieku 61 lat zmarł.

W 100 rocznicę wyboru Tadeusza Tertila na stanowisko burmistrza Tarnowa Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół-Świat Pracy” w Tarnowie wystąpiło z wnioskiem do Przewodniczącego Rady Miejskiej Tarnowa o uczczenie jego osoby poprzez zrealizowanie konkretnych projektów takich jak: 1) odsłonięcie tablicy pamiątkowej, poświęconej postaci burmistrza Tadeusza Tertila; 2) zorganizowanie sesji edukacyjno-naukowej, tematycznie związanej z historią Tarnowa w czasach galicyjskich, dziejami PTG „Sokół” w Tarnowie oraz biografią Tadeusza Tertila; 3) wydanie materiałów sesyjnych formie publikacji, która trafiłaby do bibliotek tarnowskich szkół; 4) ustanowienie nagrody im. burmistrza T. Tertila przyznawanej między innymi zasłużonym dla miasta i regionu samorządowcom. Inicjatywa Towarzystwa „Sokół” spotkała się z przychylnością ze strony pana Ryszarda Żądło oraz uzyskała aprobatę na forum Rady Miejskiej. Co więcej, zaczęła żyć swoim życiem czego efektem jest projekt odnowienia rodzinnego grobowca Tadeusza Tertila, a nade wszystko plany ogłoszenia roku 2007 w Tarnowie, rokiem Tadeusza Tertila.
Zatem wszystko wskazuje na to, iż Tadeusz Tertil doczeka się godnego upamiętnienia w mieście, które tak wiele mu zawdzięcza. Burmistrz Tertil jest chlubną częścią tradycji Tarnowa, a także historii tarnowskiego „Sokoła”. Przez siedem lat (1900-1907) pełnił funkcję prezesa miejscowego gniazda Towarzystwa stając się jednym z najwybitniejszych jego działaczy. Był również prezesem, mającego siedzibę w Tarnowie Okręgu II Związku Polskich Gimnastycznych Towarzystw Sokolich w Austrii. To wysokie stanowisko w krajowych strukturach Związku pełnił równolegle do piastowania funkcji samorządowych i posłowania do parlamentów: krajowego oraz państwowego.
Ale dlaczego warto dziś wskazać na postać burmistrza Tertila ?
Współcześnie potrzebujemy wzorców zaczerpniętych z naszej historii i tradycji, ukazujących nam właściwe postawy, przypominających nam o sukcesach poprzednich pokoleń mieszkańców naszego miasta. Obecnie Tarnów potrzebuje podobnego sukcesu gospodarczego, jaki dokonał się za kadencji burmistrza Tertila. Warto zatem przypomnieć jego osobę, pracę oraz poświęcenie dla dobra miasta i w symboliczny sposób nawiązać do tych ważnych kart historii Tarnowa. Pozytywnie ukazywana historia może stać się antidotum na kompleksy wyrosłe z porażek współczesności, ma również duże walory wychowawcze i wpływa na kształtowanie postaw młodych Polaków, tarnowian. Losy Tadeusza Tertila splotły się nierozerwalnie z historią Tarnowa ostatnich kilkunastu lat przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości. On sam był wybitną osobowością.
Pracowity, zdolny do poświęceń, nie tracący ducha w najtrudniejszych momentach, ale jednocześnie czuły na punkcie własnego honoru i godności. Swoją inwencją zarażał innych, potrafił konsekwentnie dążyć do wyznaczonego celu. Dzięki tym cechom jako burmistrz miasta, a później także parlamentarzysta położył nieocenione zasługi dla rozwoju Tarnowa. Kierował się ideałami i wartościami, które krzewiło Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Był prawdziwym pozytywistą, potrafiącym skutecznie wykorzystać dla dobra miasta i jego mieszkańców te warunki, jakie w zaborze austriackim stwarzała istniejąca autonomia. Jednocześnie był prawdziwym polskim patriotą wspierającym czyn niepodległościowy i służącym swymi zdolnościami i umiejętnościami idei niepodległości Polski. Jako polityk deklasował swoich rywali klasą, kompetencjami oraz inteligencją, co jednak ostatecznie nie uchroniło go przed staniem się ofiarą politycznych antagonizmów. Zatem odpowiedzą na postawione wcześniej pytanie niech będzie kolejne, tym razem retoryczne. Czy współcześnie w naszym życiu publicznym możemy wskazać osobowości dorównujące choć w części charakterystyce burmistrza Tertila ? W tym miejscu wypada życzyć wszystkim aktualnym i przyszłym tarnowskim samorządowcom i parlamentarzystom takiej pasji oraz poświęcenia w działaniu na rzecz lokalnej społeczności, jaką prezentował w swoim życiu bohater tej krótkiej publicystycznej zadumy.

Paweł Juśko (PTG „Sokół-Świat Pracy”)

na zdjęciu - Tadeusz Tertil w stroju sokolim

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Sat, December 21, 2024 13:19:13
IP          : 18.218.189.11
Browser     : Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html