Źródło: inTARnet.pl

   „Harnasie”   -   28/8/2007

To będzie nie lada wydarzenie – w Roku Karola Szymanowskiego, w plenerze, obok Mościckiego Centrum Kultury (dawne MFK), 14 września o godz. 20:00 tarnowianie będą mogli zobaczyć i usłyszeć najbardziej znane dzieło Mistrza: balet – pantomimę „Harnasie”. Nad baletem Szymanowski pracował osiem lat, ostatecznie ukończył go w roku 1931. „Harnasie” to historia góralskiej dziewczyny siłą wydanej za mąż za bogatego gazdę i uprowadzonej w czasie wesela przez jej ukochanego harnasia. Można ten balet uznać bezsprzecznie za dzieło genialne pod każdym względem. To pierwszy w historii muzyki polskiej utwór sceniczny w całości oparty na folklorze Podhala. Pierwszy również, który w tak doskonały sposób łączy w sobie elementy muzyki ludowej (dosłowne cytaty melodii góralskich) z indywidualnym stylem kompozytora.

Ogloszenie

„Gdy się pojmie prawdziwą góralska pasję do nadawania plastycznych kształtów wszystkiemu, co Górala w życiu otacza, gdy się przeniknie te chropawe, kanciaste, jakby w opornym głazie kute formy, ukazuje się w tej muzyce prawdziwe oblicze nieugiętego, twardego, specyficznie góralskiego „liryzmu”, przedziwna „epickość” spokojnie falującej powierzchni i głęboko na dnie ukryta, teatralna niemal dramatyczność treści, znajdująca swój wyraz w tańcu.” - pisał Karol Szymanowski. Harnasie op. 55 - balet-pantomima w trzech obrazach na tenor solo, chór mieszany i orkiestrę do scenariusza Karola Szymanowskiego i Jerzego Mieczysława Rytarda – osnuta na tematyce i muzyce góralskiej, jest chyba najbardziej znanym dziełem naszego największego po Chopinie kompozytora - Karola Szymanowskiego.

Pierwszy impuls do myśli o stworzeniu takiego dzieła dał Szymanowskiemu kontakt z muzyką Strawińskiego w roku 1912. Znane były wówczas balety Ognisty ptak, Pietruszka i Święto wiosny. W 1913 sam Strawiński prezentował Szymanowskiemu w Londynie swoje Wesele. Wreszcie kontakt ze słynnymi Baletami Rosyjskimi Diagilewa pobudził Szymanowskiego do bardziej konkretnego działania i w roku 1922 zbierał już w Zakopanem pierwsze materiały do swojego baletu. W 1923 roku odbywało się wesele zaprzyjaźnionej z Szymanowskim góralki - Heleny Gąsienicy-Roj z Jerzym Rytardem. Szymanowski był drużbą i wypełniał wszystkie obowiązki związane z tą funkcją - wraz z zapraszaniem gości na wesele w wigilię ślubu, połączonym z piciem wódki u każdego zapraszanego. Na weselu Rytardów pomysł baletu skrystalizował się ostatecznie. Scenariuszem zajęli się Rytardowie, rozpracowując szczegółowy plan kompozytora. Praca nad Harnasiami trwała osiem lat, w całości balet został ukończony w roku 1931.

Balet Harnasie Szymanowskiego ma prostą fabułę - to historia góralskiej dziewczyny siłą wydanej za mąż za bogatego gazdę i uprowadzonej w czasie wesela przez jej ukochanego harnasia. Można ten balet uznać bezsprzecznie za dzieło genialne pod każdym względem. To pierwszy w historii muzyki polskiej utwór sceniczny w całości oparty na folklorze Podhala. Pierwszy również, który w tak doskonały sposób łączy w sobie elementy muzyki ludowej (dosłowne cytaty melodii góralskich) z indywidualnym stylem kompozytora. Szymanowski okazał się znakomitym znawcą specyfiki góralszczyzny i stworzył utwór o wspaniałej oprawie brzmieniowej, oryginalnych stylizacjach, utwór jednocześnie i dramatyczny, liryczny i ekspresyjny, niezwykle barwny. W utworze znalazły się tak znane motywy podhalańskie, jak pieśni W murowanej piwnicy, czy Ej wolny, jo, wolny, jako ptosek polny.
O muzyce Harnasiów pisał wybitny muzykolog Adolf Chybiński: Ta niewielka, choć smukła partycja, licząca w wyciągu fortepianowym zaledwie 86 stron, mknącym ponadto w przeważnie szybkim tempie, jest naładowana szczelnie tak bardzo skondensowaną i rzeczową treścią o tak przejmującym i porywającym wyrazie, zrodzonym z płomiennej fantazji i nastrojowo-malowniczego słyszenia i widzenia piękna Podhala i Tatr, że nawet najchłonniejszy umysł muzyczny musi słuchać tej muzyki z zapartym oddechem. Tu nie ma czasu na żadne refleksje i spoczynki w emocji.
Prapremiera baletu odbyła się w roku 1935 w Pradze, w rok później wystawił Harnasie w Grand Opéra w Paryżu słynny tancerz i choreograf Serge Lifar. Był to niezwykły sukces kompozytora w niespełna rok przed śmiercią. Polska premiera sceniczna odbyła się w Teatrze Wielkim w Poznaniu w roku 1938, w tym samym roku Harnasie wystawiono w Warszawie. Dzisiaj wykonuje się ten utwór w całości lub tylko w częściach, z chórem i solistą lub bez. Najpopularniejszymi fragmentami są sceny: Redyk, Marsz i Taniec zbójnicki, Taniec góralski i Hala. Dużą popularność zdobył Taniec z Harnasiów, transkrypcja na skrzypce i fortepian dwóch fragmentów z baletu autorstwa kompozytora i skrzypka Pawła Kochańskiego.

Małopolska Premiera widowiska Harnasie ma miejsce w 2007 roku, ogłoszonym przez Sejm RP Rokiem Szymanowskiego. Prezentacja tego dzieła w 4 wyjątkowych miejscach w Małopolsce – Zakopanem, Krakowie, Tarnowie i Nowym Sączu jest wydarzeniem absolutnie bezprecedensowym. Prezentacja Harnasiów na scenach plenerowych w Zakopanem na szczycie Gubałówki - u stóp Tatr, czyli dokładnie w miejscu, w którym Autorzy – Karol Szymanowski oraz współautor libretta Jerzy Mieczysław Rytard ulokowali akcję, w stolicy Małopolski – Krakowie (w starym kamieniołomie w Parku im. Bednarskiego w Podgórzu) oraz w Tarnowie i Nowym Sączu, czyni ten projekt niezwykle przyjaznym i otwartym dla widzów.
W widowisku wystąpią: Tomasz Kuk – tenor, orkiestra i chór Opery Krakowskiej pod dyr. Tomasza Tokarczyka, tancerze-soliści: Sabina Szybka, Sebastian Kubacki i Tomasz Szaro, zespoły: SKALNI oraz NOWA HUTA. Autorem inscenizacji jest Bogusław Nowak, choreografii – Anatol Kocyłowski, scenografii Ryszard Melliwa, kostiumów Bożena Pędziwiatr, producentem przedsięwzięcia jest Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu. W ramach przedstawienia wykonany zostanie także Koncert skrzypcowy nr 2, Op. 61 Karola Szymanowskiego.

Odbiór bezpłatnych wejściówek na tarnowską inscenizację – kino Marzenieu, ul. Staszica 4, Mościckie Centrum Kultury w Tarnowie-Mościcach, ul. Traugutta 1 oraz MCK Sokół, Rynek 16.
Scena plenerowa obok MCK w Mościcach, 14 września godz. 20:00

MySQL Error : Connection Error
Error Number: 0 
Date        : Thu, January 2, 2025 20:28:17
IP          : 3.138.134.149
Browser     : Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
Referer     : 
PHP Version : 4.4.9
OS          : Linux
Server      : Apache
Server Name : intarnet.pl
Script Name : /www1.atlas.okay.pl/index_full.html